Inwestycja w Tarnowskich Górach, w rejonie Alei Kwiatów dotyczyła zabudowy jednorodzinnej. Przed przystąpieniem do zlecenia przeanalizowano materiały archiwalne, z których wynikało, że działka znajduje się pod wpływem historycznej eksploatacji rudnej. W pierwszej kolejności nasza firma zajęła się sporządzeniem opinii geologiczno-górniczej, aby jak najlepiej rozpoznać warunki górnicze.
W granicach działki prowadzono odkrywkową eksploatację żelaziaka brunatnego. Często działki w Tarnowskich Górach będące terenami odkrywkowych eksploatacji rudnych, charakteryzują się występowaniem gruntów antropogenicznych o bardzo zmiennej miąższości.
Poniższa mapa przedstawia zasięg odkrywek wg. materiałów historycznych.
Należy również pamiętać, iż każda wektoryzacja, jak również transformacja materiałów historycznych (układ lokalny – Sucha Góra, później układ „1965”), do układu współrzędnych stosowanego obecnie (układ 2000), niesie za sobą tzw. błąd odwzorowania, zwany błędem systematycznym w tych warunkach. Błąd ten wpływa na stan obecny działki, w odniesieniu do mogących występować zaszłości pogórniczych na opiniowanej działce inwestycyjnej.
Nadmieniamy, iż Nasza firma w celu wykonania wektoryzacji jak również transformacji, korzysta z profesjonalnego – licencjonowanego oprogramowania GEOLISP autorstwa Pana dr inż. Mariana Poniewiery adiunkta Wydziału Górnictwa i Geologii. W/w oprogramowanie umożliwia pełną i bardzo dokładną transformację mapy między różnymi układami współrzędnych.
Wyniki przeprowadzonych odwiertów geotechnicznych, opinii geologiczno-górniczej oraz opinii geotechnicznej:
Górną część podłoża budują grunty nasypowe, które z uwagi na nieznany sposób formowania, swój stan i skład – uznaje się jako grunty nienośne. Grunty podłoża rodzimego zaliczają się do nośnych (średnio zagęszczone piaski średnie) oraz słabo nośnych (luźne piaski średnie i piaski grube). Obecność gruntów nasypowych, podyktowana jest faktem, iż w przeszłości na obszarze opiniowanej działki inwestycyjnej, prowadzona była eksploatacja odkrywkowa złóż żelaziaka brunatnego. Ponadto, w stosunkowo bliskiej odległości od wspomnianej działki, prowadzona była podziemna – płytka eksploatacja w/w rudy. Powyższe opisane zostało szerzej w dokumentacji: opinii geologiczno – górniczej, dołączonej i przekazanej Inwestorowi.
Z doświadczeń autora powyższej opinii g-g, wynika, iż najprawdopodobniej również pod opiniowaną działką, mogą znajdować się zaszłości pogórnicze (porudne), w postaci wyrobisk poziomych (komory eksploatacyjne lub chodniki udostępniające), czego skutkiem w przeszłości mogła być deformacja obszaru (obniżenie terenu względem pierwotnego poziomu), a w następstwie – wyrównanie działki do stanu obecnego – właśnie gruntem nasypowym. Obecność ewentualnych zaszłości pogórniczych na opiniowanej działce inwestycyjnej, lub bezpośrednie oddziaływanie pobliskiej płytkiej podziemnej eksploatacji, może do dnia dzisiejszego skutkować tzw. rozgęszczaniem, rozluźnianiem się warstw gruntu lub obecnością pustek (stopniowe przemieszczanie się ziarn gruntu w dolne warstwy górotworu, następstwem jest tzw. migrujący ku powierzchni charakter pustek).
Inną przyczyną, pojawiających się niekorzystnych zjawisk fizyko-mechanicznych w postaci obecności gruntów luźnych lub pustek, może być tzw. ułatwiony (z uwagi na przepuszczalny charakter gruntów występujących na opiniowanej działce, w tym gruntów nasypowych) – niszczący charakter przepływających infiltrujących wód. Niszczący charakter przepływających wód infiltrujących, przejawia się zwłaszcza w zjawisku wynoszenia – sufozji mechanicznej części ziarn z gruntów niespoistych.
Sufozja to zjawisko polegające na wynoszeniu przez filtrującą wodę drobnych cząstek gruntu (przesunięcie ich na inne miejsce lub wyniesione poza obręb gruntu). W rezultacie sufozji powiększają się pory, wzrasta współczynnik filtracji i prędkość wody. Woda o większej prędkości może poruszać coraz większe ziarna gruntu i powodować dalszy rozwój procesu sufozji aż do utworzenia się kanałów, kawern – „pustek” w gruncie, co wykazano w otworze badawczym nr 1. Następstwem zjawiska sufozji mechanicznej, może być zjawisko kurzawki albo tzw. przebicia hydraulicznego.
Opisane powyżej zjawiska hydromechaniczne, będące wynikiem filtracji wód w gruntach przepuszczalnych, są zjawiskami wpływającymi w sposób niekorzystny – na stabilność podłoża gruntowego w odniesieniu do bezpiecznego posadowienia obiektów budowalnych, lecz tego nie dyskryminuje.
Inną ważną kwestią (również wykazaną w obydwu opiniach), jest potwierdzenie istnienia w przeszłości na opiniowanej działce inwestycyjnej, tzw. odkrywki po eksploatacji żelaziaka brunatnego (południowo – zachodnia część działki).
Potwierdzeniem powyższego faktu, jest obecność w tym miejscu gruntów nasypowych, których miąższość sięga powyżej 5m p.p.t. Powyższe stwierdzenie oparte jest (na dzień wykonywania niniejszej dokumentacji), na podstawie jednego otworu sprawdzającego.
W celu pełniejszego „zwymiarowania” zasięgu odkrywki, należałoby wykonać dodatkowe odwierty badawcze lub/oraz wykonać tzw. nieinwazyjne badania geofizyczne.
Podsumowując na analizowanej działce występują skomplikowane warunki gruntowo-wodne, zarówno z uwagi na historyczną eksploatację rudną jak i same stwierdzone warunki gruntowo-wodne (występowanie rozluźnionych gruntów piaszczystych, pustek, gruntów nasypowych o znacznej miąższości). Zalecono wykonanie badań geofizycznych, dogęszczenie siatki otworów, wykonanie dodatkowych sondowań oraz opracowanie dokumentacji geologiczno-inżynierskiej.
Geolog Tarnowskie Góry
